Gençlere para yönetimi öğretmenin önemi

Gençleri para yönetimi konusunda eğitmek, gelecekleri ve finansal refahları açısından son derece önemlidir. Bu eğitim, sadece para kazanma ve harcama değil, değerli yaşam becerileri kazandırır. Harika bir örnek, Mo olarak bilinen Moziah Bridges’in ilham verici hikayesidir.

Mo, 9 yaşındayken modaya ve papyonlara olan ilgisinden yola çıkarak Mo’s Bows adında başarılı bir iş kurdu. İlgisini işe dönüştürdü. Büyükannesinin yardımıyla eşsiz ve şık papyon tasarımları yapmaya başladı ve birçok kişinin ilgisini çekti. Dükkân hala başarılı bir şekilde işliyor!

Eğlenceli örnekler, gerçek yaşam deneyimleri ve aşılabilir zorluklar aracılığıyla, yetişkin adayı gençler finansal geleceklerini kontrol altına almaya teşvik edilebilirler. Gençlere, parayı akıllıca kullanmayı erken yaşlardan itibaren öğrenmelerine yardımcı olacak bu kılavuzu inceleyebilirsiniz.

Parayı öğrenmek neden önemlidir? 

Para yönetimi ve finansal okuryazarlık konularını öğrenmeye başlamak için asla çok erken değildir. Genç insanlar sünger gibidir, etraflarında gözlemledikleri davranışları ve tutumları, para yönetiminin nasıl yapıldığı gibi bilgileri çekerler. Onlara genç yaşlardan itibaren para hakkındaki hususları öğretmek, iyi finansal alışkanlıklar ve tutumlar kazanmalarını ve doğru yolda ilerlemelerini sağlar.

Dil, sosyal beceri ve diğer yaşam dersleri gelişme yıllarında öğrenildiği gibi para konularına aşina olmak da çocukların büyüyünce sorumlu finansal kararlar almaları için bir temel oluşturur.

İlginçtir ki bankacılık sektöründeki uzmanlar insanların anca yetişkinliğe adım attıklarında birçok günlük finans konularını öğrendiklerini gözlemlemişlerdir. Bu gecikmiş finans eğitimi genellikle maliyetli hatalara ve finansal zorluklara yol açar.

Para yönetimi eğitiminde ebeveynlerin ve bakıcıların rolü

İnsanlar, genç yaşlardan itibaren ebeveynlerini veya onlara bakan bakıcılarını gözlemleyerek para yönetimini öğrenirler. Birikim yapma, bütçe planlama ve istekleri erteleme gibi iyi para alışkanlıkları, doğru ebeveyn davranışlarından öğrenilir. Örneğin, bir ticaret platformunda finansal piyasalarda işlem yapıyorsanız, çocuğunuz sadece sizi gözlemleyerek para ve risk yönetimini öğrenebilirler. Öte yandan, düzensiz harcama veya finansal kaçınma gibi kötü para alışkanlıklarınız var ise evde sağlıksız finansal uygulamalarını sizden görüp o şekilde öğrenebilirler.

Eğer bir çocuğa para konusunu nasıl açıklayacağınızı bilmiyorsanız, önce kendi davranışlarınızı sorgulayın:

Eğer bir çocuğa para kavramını nasıl açıklanır bilmiyorsanız, önce kendi davranışınızı inceleyin:

• İyi para alışkanlıkların var mı?
• Para hakkında nasıl konuşuyorsun? Finans konularında açık ve şeffaf mısın? Ya da bu konuları konuşmaktan uzak mı duruyorsun?
• Parayı nasıl kullanıyorsun? Aşırı materyal misin yoksa uzun vadeli finansal hedefleri ve stabiliteyi mi önceliyorsun? 
• Finans kararlarında herkesi dahil ediyor musun
• Finansal hatalar yapıyor musun? Bunların farkına nasıl varıyorsun?

Siz daha iyi bir rol modele dönüşürken aynı zamanda geleceğin yetişkinlerinin soru sormaktan rahat hissettiği bir ortam oluşturmaya çalışın. Bu, onlara sorumluluk sahibi mali yönetim konusunda rehberlik etmek ve ara sıra küçük para dersleri vermeniz için uygun bir ortam oluşturur.

İstekler ve ihtiyaçlar arasında ayrım yapmak

Bu kavramlar basit ve anlaşılabilir bir şekilde açıklanabilir.

İhtiyaçla, hayatta kalma ve iyi olmanız için lazım olan temel şeylerdir. Sağlıklı ve güvende bir yaşam sürdürebilmek için herkeste olması gereken unsurlar bütünüdür.

• Yiyecek: Bedeni besleyen yemekler ve içecekler.
• Su: İçme ve hijyen için temiz suya erişim.
• Barınma: Güvenli ve konforlu bir yer, örneğin bir ev veya daire.
• Giyim: Isınma, korunma ve rahat olmak için giysiler.

İstekler ise hayatta kalmak için gerekli olmasa da yaşamımıza keyif, zevk veya kolaylık getiren şeylerdir.

• Dondurma: Keyif ve tatmin getiren lezzetli bir atıştırmalık.
• Yeni bir kaykay: Eğlence amaçlı bir gereç, günlük yaşam için gerekli değil.

Belirli öğelerin ihtiyaç mı yoksa istek mi olduğuna karar vermek için rol yapma senaryolarına dahil olun, böylece bu konu yetişkin hayatında sorun olmaz.

Kazanmayı ve bütçelemeyi anlama

Paranın çalışmak ve çabalamak ile kazanıldığını öğretin. Bu bir iş, ev işi veya diğer görevler olsun. Maaş, ücretler, harçlıklar ve potansiyel iş girişimleri gibi farklı gelir kaynaklarını tanıtın. Bu tanıtma kısmı şu an basit görünebilir ancak bunun faydası genç bireyler yetişkinliğe doğru ilerledikçe etkisi açıkça ortaya çıkacaktır. Eğer onlara biraz daha detaylı bir açıklama yapmak isterseniz, fırsat maliyeti kavramından da bahsedin. Bu sayede kazanç fırsatını seçmenin diğer fırsatları vazgeçmek anlamına gelebileceğini öğrenmiş olurlar.

Not: Çocuğunuza günlük işler karşılığında para teklif etmek genellikle tavsiye edilmez. Herkes, yaşam alanınızı düzenli tutmak gibi belirli görevlerin aile üyeleri ve bireyler olarak rolünüzün bir parçası olduğunu anlamalıdır. Bazı sorumlulukların finansal ödüller için yapılmadığı fikrini aşılamak, çevresinin bilincinde olma ve sahiplenme duygusu kazandırır.

Ayrıca, sadece özel bir oyuncak veya eğlenceli bir aile gezisi için bile olsa gelecek için gelirinizin bir bölümünü biriktirmenin ne kadar önemli olduğunu size söyleyen biri olsaydı eminiz ki sizde bunu takdir ederdiniz.

Bilinçli tüketici kararları almak

Tüketicilerin reklam mesajlarından kaçınması genellikle işe yaramaz, bu nedenle gösterişli vaatler ve görsellerin arkasındaki pazarlama niyetini anlamak çok daha iyi olur. Örneğin, sesi kapatıp reklam izleyin. O reklamla hedeflenen izleyici kitlesini ve pazarlama stratejilerini tartışın. Aynı kendinize soru sorarmış gibi “Neden 150 dolarlık spor ayakkabıya ihtiyacım var? Gerçekten iyi oldukları için mi, yoksa ünlü bir spor figürü reklamlarda bahsettiği için mi?” gibi sorular sormanız çok önemlidir.

Billboardlar, internet reklamları veya filmlerde veya video oyunlarında ürün yerleştirmeleri olsun, pazarlamanın günlük yaşamın farklı yönlerinde nasıl yer aldığını görmek hayati önem taşır.

Ertelenmiş doyumun ve hedef koymanın gücü

“Marshmallow Deneyi,” insanların ertelenmiş doyum ile karşılaştığı zorlukları klasik bir şekilde gözler önüne seren bir örnektir. Bu deneyde ya bir marshmallowu hemen almak ya da daha fazla marshmallow alabilmek için kısa bir süre beklemek şeklinde iki seçenek vardır. Çoğu genç yaşlarsa bu cazibeye karşı koymak neredeyse imkânsız olsa da doyumu erteleyebilmek yaşlandıkça daha da önemli hale gelir.

Çocuklar için para becerileri söz konusu olunca anlık dürtülere karşı koymak ve istedikleri şeyler için beklemeyi bilmek ana bir konudur. Sabır ve planlamanın ödüllerini gözlemledikçe, anlık tatminin ötesine bakmayı öğrenirler. Bu beceri onların, ilerleyen zamanlarda, büyük masraflı öğeler için biriktirme ve eğitim veya kariyer hedeflerini planlama konusundaki kararlarını etkileyecektir.

Girişimcilik becerileri geliştirme

Girişimciliğin temelinde olumlu etki yaratma isteği yatar. Girişimcilikte insanların karşılaştıkları zorlukları ele almak ve ihtiyaçlarını karşılamak için yeni yollar bulmak amaçtır.

İşte, her yaş için geçerli olacak bir düşünce deneyi:

Bir kahve arabası alarak küçük işletme kurma fikrini irdeleyelim. İnsanların neden ve ne zaman bir fincan kahve almak isteyebileceklerini düşünün ve bu küçük girişimde nelere ihtiyacınız olacağını ölçün; malzemeler, mobil düzenek, ödeme sistemi vb.

Sonraki adımlar da erken finansal eğitim için aynı derecede önemlidir: fiyatlandırma ve pazarlama, müşteri hizmetleri, bütçeleri yönetme ve sonuçları analiz etme. Kişi girişimci olmasa bile, bu beceriler kişisel gelişim ve mali büyüme için paha biçilmez becerilerdir.

Gerçek hayat deneyimleriyle para becerilerini geliştirmek

Çoğu kişi teorik konularda gerçekten iyi değildir. Dolayısı ile sadece teorik derslere odaklanmak yerine gerçek hayat durumları, paranın değerini ve önemini somut bir şekilde anlamak bu insanlar için pratik fırsatlar sunar. Örneğin, tüm aileyi market alışverişine dahil edin. Bu sayede ailenize paranızı gerekli ürünler için nasıl böldüğünüzü gösterebilirsiniz. Buna ek olarak onlara akıllı alışverişçiler olma konusunda küçük bir ders de vermiş olursunuz.

Kendi banka hesaplarında veya kumbaralarında para biriktirerek veya yetişkinlerin Binomo üzerinde yatırım ve işlem yapmasını izleyerek, çocuklarınız sabrın faydalarını gözlemleyecektir. Bu sayede, para biriktirme olayını anlamaya başlarlar ve hatta az da olsa mali güvence hissedebilirler.

Ebeveyn veya bakıcı olarak öncelik vermek istediğiniz ders veya konu ne olursa olsun, öğrencinizin yaşını ve bireyselliğini göz önünde bulundurun. Herkes kendi hızında gelişir ve herkesin mali anlayışları zamanla evrilir. Finansal okuryazarlığı öğrenmek için belirli bir zaman çizelgesi yoktur; sadece kişinin belirli bir anda neye ihtiyaç duyduğuna dikkat etmelisiniz.

Kaynak: 

Money management for children, Raising Children Network

How to teach kids about money, MoneyHelper